Khái Niệm Trục Trong Cơ Khí

Trong cơ khí, trục (shaft) là một thành phần cơ khí dài và có dạng hình trụ, được sử dụng để truyền chuyển động quay và mô-men xoắn từ bộ phận này sang bộ phận khác.

Thường là bộ phận chính trong các hệ thống truyền động và có vai trò quan trọng trong việc truyền lực và hỗ trợ các bộ phận quay khác.

Trong các thiết bị máy móc công nghiệp thì có vai trò quan trọng trong việc truyền động, hỗ trợ và điều khiển các bộ phận cơ khí khác nhau.

1. Trục Cam (Camshaft)

• Chức năng:  điều khiển van nạp và van xả trong động cơ đốt trong. Nó chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến thông qua các vấu cam.
• Ứng dụng: Chủ yếu trong động cơ ô tô, xe máy, và các máy móc có yêu cầu điều khiển van.
• Đặc điểm: Có các vấu cam được gia công chính xác để đảm bảo thời điểm mở và đóng van đúng lúc.

2. Trục Khuỷu (Crankshaft)

• Chức năng: biến đổi chuyển động tịnh tiến của piston thành chuyển động quay. Nó là thành phần chính trong cơ cấu trục khuỷu của động cơ.
• Ứng dụng: Động cơ ô tô, máy phát điện, máy nén khí và các loại động cơ đốt trong khác.
• Đặc điểm: Có các chốt khuỷu và các vòng bi, chịu lực lớn và có độ bền cao.

3. Trục Vít (Screw Shaft)

• Chức năng:  truyền động dựa trên chuyển động xoay và thường được sử dụng để chuyển động tịnh tiến.
• Ứng dụng: Máy ép, máy đùn, thiết bị CNC, và hệ thống nâng hạ.
• Đặc điểm: Có rãnh xoắn ốc, truyền động chính xác và chịu tải tốt.

4. Trục Truyền Động (Drive Shaft)

• Chức năng:  truyền lực từ động cơ đến các bộ phận khác của máy móc, như bánh xe hoặc các cơ cấu truyền động khác.
• Ứng dụng: Xe ô tô, máy kéo, thiết bị công nghiệp và hệ thống truyền lực.
• Đặc điểm: Dài, có thể co giãn và thường có khớp nối linh hoạt để giảm chấn động.

5. Trục Lăn (Roller Shaft)

• Chức năng: được sử dụng trong các hệ thống con lăn để hỗ trợ và di chuyển vật liệu hoặc sản phẩm.
• Ứng dụng: Dây chuyền sản xuất, băng tải, máy cán và hệ thống vận chuyển vật liệu.
• Đặc điểm: Có bề mặt nhẵn, được thiết kế để chịu tải và giảm ma sát khi lăn.

6. Trục Chính (Main Shaft/Spindle)

• Chức năng: là trục quay chính trong các máy công cụ như máy tiện, máy phay và máy khoan, nơi nó giữ và quay dụng cụ hoặc phôi.
• Ứng dụng: Máy tiện, máy phay, máy khoan và các máy gia công kim loại khác.
• Đặc điểm: Độ cứng cao, chịu tải trọng hướng tâm lớn, độ chính xác gia công cao.

7. Trục Ngang (Horizontal Shaft)

• Chức năng: thường được sử dụng trong các máy móc có yêu cầu truyền động theo phương ngang.
• Ứng dụng: Máy cưa, máy mài, hệ thống băng tải ngang.
• Đặc điểm: thiết kế để truyền động ngang với tải trọng thấp đến trung bình.

8. Trục Dọc (Vertical Shaft)

• Chức năng:  truyền động theo phương thẳng đứng và thường sử dụng trong các thiết bị cần chuyển động lên xuống.
• Ứng dụng: Máy khoan đứng, máy ép thủy lực, và các thiết bị gia công đứng.
• Đặc điểm: Thiết kế để chịu tải trọng thẳng đứng, thường có vòng bi để giảm ma sát.

9. Trục Cardan (Cardan Shaft)

• Chức năng: còn được gọi là  trục các-đăng, truyền mô-men xoắn từ hộp số đến cầu chủ động, thường có khớp nối các-đăng để cho phép chuyển động góc.
• Ứng dụng: Hệ thống truyền động xe ô tô, máy kéo và thiết bị công nghiệp.
• Đặc điểm: Có khớp nối để linh hoạt hơn, giúp truyền lực qua các góc khác nhau.

10. Trục Trục (Propeller Shaft)

• Chức năng: Truyền động từ động cơ đến các bộ phận khác trong hệ thống dẫn động, thường là từ động cơ đến hộp số hoặc bánh xe.
• Ứng dụng: Xe ô tô, tàu thủy và các thiết bị công nghiệp.
• Đặc điểm: Dài, có thể co giãn, chịu lực xoắn cao.

Các Đặc Tính Kỹ Thuật